POLONYA
Yaklaşık 39 milyon nüfusu, Türkiye'nin neredeyse 1/3 yüzölçümü ile Orta Avrupada yer alan, bizimle tarihi bağları da olan bir ülke.
Uzun süredir Polonya ziyareti düşünüyordum.
Türkiye'den sadece THY ve LOT uçtuğu için bilet fiyatlarını yüksek tutuyorlardı.
Pegasus geçtiğimiz Haziran ayında Ankara-Varşova Temmuz ayında da Ankara-krakow uçuşlarını başlattı.
Üstelik yeni hat kutlaması için bilet fiyatlarını 100 $ civarında tutunca Krakow gidiş Varşova dönüş uçak biletini aldım.
Polonya'da bir çok şehir var ziyaret etmek için cazip olan.
31 Ağustos-10 Eylül tarihleri arasında seyahat programı yapınca rotamız 3 şehirden oluştu.
Polonya denince ilk akla gelen elbette Krakow icin 4 gece, kuzeyde Lech Wałęsa'nın mitingleri ile adını duyduğumuz Gdansk 3 gece ve ülkenin başkenti, Türkiye'ye dönüş yolculuğumuzun başlangıcı Varşova 3 gece.
Aktarmalı uçuşlar elbette her zaman yorucu.
Bizim içinde öyle oldu.
Kuşadası > İzmir sabah saat 06.15 Ankara uçağı ve saat 12.40'da Ankara > Krakow uçağı ile yaklaşık 2.5 saat uçuş.
Yerel saat ile 14.25'de Uçağımız Krakow John Paul II Uluslararası Havaalanı Kraków – Balice Havalimanına indi.
Havalimanında ücretsiz Wi-Fi var, rahatça bağlanabilirsiniz.
Küçük ama temiz ve sevimli bir havalimanı.
Pasaport kontrol işlemi sonrası bagajlarımızı alıp dışarı çıktık 2 dakika sonra Krakow'da yaşayan Orkun'un bize yönlendirdiği taksi ile çok güzel manzara eşliğinde tarihi Yahudi mahallesinde bulunan otelimiz Columbus'a geldik.
Ticari taksi dışında Bolt, Uber ve benzeri uygulamalar var.
Polonya'da yaşayan çok sayıda Türk vatandaşı var. Bunların bir kısmı yerleşmiş ticaret yapıyor, gençlerin büyük bir bölümü ise öğrenci olarak burada yaşıyor.
Erasmus programında Polonya tercihi yapan çok Türk öğrenci var.
180 kişilik uçakta tek boş koltuk yoktu.
Covid sonrası insanları tutmak mümkün değil, sanıyorum yolcu sayısı pandemi öncesi rakamların çık çok üstünde.
Polonya gerçekten çok bakımlı, düzenli ve müthiş yeşil bir ülke.
İnsanları cana yakın ve sessiz.
Polonya kadın voleybol takımı kızlarımıza 3-0 yenildi bu hafta biliyorsunuz.
Ancak seyretmekten çok sporu günlük hayatında yer veren bir millet Polonyalılar.
Park ve bahçelerde koşanlar, yürüyenler, bisiklet kullananlar, aktif insan çok çevrede.
Elektrikli araç sayısı tüm dünyada olduğu gibi günlük hayatta çok etkin hale gelmiş.
Şehrin her yerinde elektrikli golf arabaları, bisikletler ve taksileri görebilirsiniz.
Polonya AB ülkesi olmasına rağmen kendi para birimi olan Polonya Zlotisi'ni kullanıyor.
100 €'nun karşılığı 440 PLN.
1 PLN de 6,5 TL civarında.
KRAKOW / CİN DOBRI
Krakow'dan tüm dostlara Cin Dobrı - Günaydın.
Yerel saat 05.54'de burada gün doğdu.
Bugün hava pırıl pırıl.
Meteoroloji gece yarısı yağmur gösteriyor, bizi etkilemeyecek saatte.
Saat 07.00'de başlayan kahvaltıya ilk gelenlerden biriydik.
Günü iyi yaşamak için bol zamana ve güzel bir kahvaltiya ihtiyacımız var.
Kahvaltı sonrası odamızın balkonundan arka tarafta bulunan kreş/anaokuluna çocuklarını götüren aileleri izledik bir süre.
Hepinize mivego dinia/ iyi günler.
Dozobaçenia/görüşürüz.
KRAKOW / BİSİKLETLİ KURYE
Krakow'da dikkatimi çeken şeylerden biride hazır yemek dağıtan bisikletli kuryeler oldu.
Türkiye'de hemen hemen tamamı motorsikletli olan dağıtıcıların yerine burada sırtlarında taşıdıkları büyükçe kutu içerisinde yemek siparişini adrese teslim etmek için çok hızlı giden bisikletli dağıtıcılar var.
Dikkat ettim hepsi çok genç zayıf ve trafik kurallarına uygun davranıyor.
Polonya'da bisikletler için hız sınırı var mı? Bilmiyorum.
İnanılmaz hızlı gidiyorlar.
Aynı şekilde elektrikli bisikletlerde çok hızlı burada.
Türkiye'de elektrikli bisikletler için hız sınırı varmış ve üretim aşamasında motor gücü olarak sınır konulmuş.
KRAKOW / TAZE SİMİTLERİM VAR
Elbette adı simit değil, precle. Üstelik hiçbir satıcı bağırmıyor.
Türkiye'nin dışında oraya ait simit benzeri ürünü ilk kez Polonya'da gördüm.
Camlı tezgahlarında üzerinde haşhaş, susam bulunan bazıları ise bizim kel simit gibi üzeri boş olan simitleri satanların çoğunluğu yaşlı teyzeler burada.
Obwarzanek krakowski / Simit fiyatı 3 zloty, yaklaşık 20 TL.
Afiyet olsun.
KRAKOW / ŻUREK
Żurek okunuşu Jurek Polonya'nın en meşhur yemeklerinden çorbalarından biri.
Dün akşam sadece Polonya yemekleri yapan bir lokantada yedik.
Ekmek içinde servis edilen bir çorba bu.
Ekmeğin üzeri kapak olacak şekilde kesilmiş içi oyulmuş ve içine çorba konularak servis ediliyor.
Hem ekmeği hem çorbası çok lezzetli gerçekten.
Ekmeği taze yumuşacık üstelik.
Yemeye, çorbanın içine Ekmek doğramaya veya banmaya ekmeğin kapağı ile başlıyorsunuz.
Daha sonra çorba kasesi ekmeğin kenarlarından kopararak çorbayı kaşıklıyorsunuz.
Ancak biraz hızlı içmelisiniz eğer geç kalırsanız ekmek çorbayı emdiği için size bir şey kalmayabilir.
Çeşitli çorba içeriği var.
Biz içinde çok küçük bütün bütün bulunan mantarlı ve rendelenmiş havuçlu olandan içtik.
Gerçekten çok beğendik, bizim damak zevkimize çok uygun bir çorba.
Polonya'ya gelirseniz kesinlikle denemenizi öneririm.
Mantarlı olanı 28 Zloty yani 180 TL.
KRAKOW / PİEROGİ
Pierogi Polonya Mutfağının dünyada en çok tanınan yemeği.
Bizdeki mantı, İtalyan mutfağındaki ravioli, Ukrayna'da Vareniki gibi, örnekleri çoğaltmak mümkün.
Elbette bizim mantının aynısı değil.
Hem çok büyük hem üzerine sarımsaklı yoğurt dökülmüyor.
Üzerinde gördüğünüz kremelize edilmiş soğan.
Ortak yanı hamurdan, tuzlu suda haşlanarak bazen firınlanarak hatta bazen kızartılarak pişiriliyor.
İç malzemesi ise bizim mantıdan çok çeşitli.
Patatesli, etli, ıspanaklı, peynirli, mantarlı, lahanası hatta kiraz, vişne tatlılı olanları bile var.
Fotoğrafta gördüğünüz tabaktakiler eriyen peynirli ve mantarlı olanı.
Gerçekten çok lezzetliydi.
8'li, 10'lu, 12'li tabakları var.
10 adet peynirli mantarlı
Pierogi'nin fiyatı 45 Zloyti yani yaklaşık 290TL.
KRAKOW / EROS BENDATO HEYKELİ
Eros Bendato heykeli
insan vücudu üzerine yaptığı çalışmalar ile tanınan İgor Mitoraj'ın eseri.
Krakow'da Ortaçağdan kalma büyük bir meydan olan Ana Meydan'da (Rynek Glowny) bulunuyor.
Heykel Ana Meydanda saat kulesinin arkasında, bana kalırsa sığıntı gibi duruyor.
Heykel yerleştirildiği 2005 yılında Krakow'lu vatandaşların tepkisi ile karşılaşmış.
Tepkinin nedeni Ortaçağdan kalma tarihi bir meydanda post - modern bir heykelin işi ne diye.
Aynı görüşeyim, zaten sırıtıyor diye yazmıştım.
Ancak heykeltıraş içinde sıkıntılı bir durum var.
Heykel sanki meydanın ucunda, dışlanmış gibi duruyor.
Kesik baş heykeli 1.900 kilogram ağırlığında, 370 cm uzunluğunda, 290 cm genişliğinde ve 225 cm yüksekliğindeymiş.
Değerinin yarım milyon euro olduğu tahmin ediliyor.
Heykel neyi anlatmak istiyor sorusunun cevabı çok.
Herkes kendine göre yorumluyor.
Bunlardan biri de, tanrının hapsedilmiş arzularını simgeliyormuş.
Devrilen figürün uygarlıkların çöküşünü ve insanın yozlaşmasını temsil ettiğini öne sürüyorlar.
Siz nasıl yorumladınız?
Heykel 3 kopya yapılmış.
Biri Krakow'da diğeri Lugano'da sergileniyormuş.
3. Sü 2014 yılında ölen sanatçının elinde kalmış.
Acaba ailesine rica etsek Bergama'nın ev sahipliği yapmasını kabul ederler mi?
KRAKOW / WAWEL KALESİ VE BİZ
Wawel Kalesi katedral olarak inşa edilmeye başlanmış 11. yüzyılda. gitmektedir.
İnşa edilen katedral yıkılınca şu an mevcut Wawel Katedrali’nin inşası 14.yüzyılda Piskopos Nanker tarafından yaptırılmış.
Bir zamanlar hapishane olarak kullanılıp, ateşli topların püskürtüldüğü bu kale, eskiden beri yöneticilerin yerleşim yeri olarak seçtiği, Polonya tarihinin şekillendiği yerin merkezidir.
Bu sıra dışı yapı Polonyalılar için önemli bir yere sahip.
Kale, ulusal ve kültürel değerlerinin sembolü haline de gelmiş Polonya'da.
Wawel Kalesi’nin bahçesi bakımlı, çok güzel çiçekler var.
Bahçeye giriş ücretsiz.
Kalenin birçok odası ayrı satın alınan bilenlerle ziyaret edilebilir.
Müzeleri ziyaret etmeseniz bile Krakow gezinizi mutlaka buradan başlayın ve daha sonra tarihi Ana Meydana doğru yürüyün.
Kale bir yarımada üzerine kurulmuş gibi, surlardan Vistül Nehrini ve ötesini izleyebilirsiniz.
Kraków Ana Meydan'ında bulunan tuğla Gotik mimaride yapılmış bir kilise.
Temelleri 13. yüzyılın başına atılmış.
14. yüzyılda inşası bitmiş.
Kilisenin daha yüksek olan (80m) kulesinin camlı olan 4 penceresinden 13.yy dan bu yana gün her saat başı pencereyi açan bir trompetçi beş notaya dayanan görkemli, hem de akılda kalan melodiyi (Hejnał)
çalıyor.
Pencereyi kapatırken aşağıda toplanan insanlara el sallıyor, aşağıdakilerde ona el sallıyor.
Trompet ile çok hikaye var.
Ancak kabul gören en bilineni şöyle; 13. yüzyılda, Polonya'nın defalarca işgal edildiği zaman Tatar savaşçıları Krakow şehrine yaklaşmış.
Kilise kulesinde görevli bir muhafız onları görmüş ve borazanıyla arkadaşlarını uyarmış.
Ancak bir Tatar okçunun attığı ok trompetciyi boğazından vurdu ve öldürdü.
Trompet ile yapılan uyarı yarıda kaldı ancak durumu öğrenen askerler Tatarları püskürtdü.
Yarım çalınan bu melodi her saat başında Krakow itfaiyesinde çalışan görevliler tarafından çalınıyor.
Her saat başında kulenin altında muazzam bir kalabalık toplanıyor.
KRAKOW / AUSCHWİTZ - BİRKENAU NASIL GİDİLİR, BİLET NASIL ALINIR ?
2004 yılında Polonya'nın AB üyesi olması ile ziyaretçi sayısında büyük artış olmuş.
Krakow Polonya'nın eski başkenti ve turizmin gözbebeği.
Krokowda tarihi şehir (Stare Miasto), Wawel Kalesi, Auschwitz - Birkenau Kampı ve Wieliczka Tuz Madeni en çok ziyaretçi alan yerler.
Auschwitz-Birkenau nasıl gidilir? Bilet nasıl alınır?
1.)Krakow Ana Tren garından Oświęcim kasabasına çok sık tren var (1 saat 10 dakika süre)
Bu küçük kasabanın istasyonunda inersiniz yaklaşık 2 km lik güzel bir yolda yürüyüp kampa ulaşmak mümkün.
Ayrıca Belediye otobüsleri ile de ulaşabilirsiniz.
2.) Krakow otobüs terminalinden araçların Oświęcim'e gittiğini duydum.
Ancak ayrıntısını bilmiyorum.
3.)Bizim yaptığımız gibi tur satın almak.
Türkiye'den ayrılmadan önce internet üzerinden araştırdım puanı yüksek, yorumları iyi olan bir firmadan İngilizce 3.5 saatlik tam tur aldım.
Tur firmasının otobüsü bizi otelden aldı tur sonunda otelimize bıraktı.
Bilet + rehberlik Auschwitz I ve Auschwitz II yani Birkenau turu dahil 2 kişi için 80 $ yani 332 Zloti, 2100TL ödedim.
4.) Auschwitz-Birkenau giriş biletini kapıda ziyaret günü makinelerden alabilirsiniz .
Ancak hiç tavsiye etmem.
Çünkü ziyaretçi sayısı kış mevsimi hariç müthiş fazla. Bilet bulma şansınız yok gibi.
En iyisi çok daha önceden internet sitesi üzerinden alın.
Buraya resmi internet sayfası adresini yazıyorum.
https://www.auschwitz.org/
1 Yetişkin Lehçe dışındaki dillerde rehberlik dahil grup ile ziyaret ücreti 90 Zloti yani 22 $.
Dikkat!
▪︎Auschwitz-Birkenau ziyareti için ama kapıdan ama internet üzerinden bilet alarak tek başıma yapmak istiyorum, kapıdan girer kendim dolaşırım demek mümkün değil.
Zaten bilet alırken mutlaka rehberliği mevcut dillerden birini seçeceksiniz. Tercih ettiğiniz saatti seçenler ile yaklaşık 20-25 kişilik gruplar oluşturuyorlar, birlikte rehber eşliğinde giriş yapacaksınız.
▪︎Auschwitz-Birkenau ziyaretini yürüme zorluğu çeken, baston veya koltuk değneği kullanan, hareket kabiliyeti sınırlı olan arkadaşlara kesinlikle önermiyorum.
▪︎Tekerlekli sandalye kullanmak zorunda olanlar için bu tur imkansız.
Onlarca 2 katlı binalar hızlı bir şekilde geziliyor, ara yollar ise böyle bir araç kullanımı için uygun değil.
Hele Auschwitz II (Birkenau).
▪︎Auschwitz-Birkenau ziyaretine fazla eşya götürmeyin.
▪︎Sırt çantanız 30X20X10 ölçülerinden büyük olmasın.
Emanet kasa var ancak boş bulunmayabiliyor.
▪︎Yanınızda su bulundurun, aç gitmeyin, tuvalet ihtiyacınızı önceden giderin.
İlk tur Auschwitz I bitinceye kadar (ilk 2 saat) boyunca mola yok, WC yok, alışveriş fırsatı yok.
▪︎Girişte havalimanlarından daha sıkı bir önlem var. Kemer, saat bozuk para, telefon, çanta kutulara konuluyor Xray'dan geçiyor ziyaretçide elektronik aramadan.
Pasaport ve Bilet barkodu okutmak zorundasınız.
Akıllı telefona indirilen bilet geçerli, ancak kağıt baskı almanızı öneririm.
▪︎Auschwitz I ile Auschwitz II (Birkenau) kampı arasında yaklaşık 5 km var.
Eğer bireysel Bilet alıp kendiniz ziyarete giderseniz çok büyük zorluk çekersiniz.
Bu mesafeyi, yolu bulup yürümeniz çok zor.
Bu nedenle paranızı kıyıp tur almanızı şiddetle öneririm.
▪︎Buraya tur firmasının linkini bırakıyorum.
https://atcracow.com/
▪︎Eğer Polonya'yı ziyaret ederseniz Krakow ziyaretiniz kesinlikle şart, Krakow'a her ziyaret edenin de Auschwitz-Birkenau ziyareti şart.
▪︎Auschwitz-Birkenau ziyaretimi başka bir paylaşımda yazacağım.
▪︎ Fotoğrafı eşim çekti. Auschwitz I giriş kapısı ve Hitler'in propaganda bakanı Goebbels'in o sözü demir harflerle hala duruyor; "Arbeit macht frei"
KRAKOW / AUSCHWİTZ - BİRKENAU REHBERİMİZ
Dün Krakow'a 65 km uzaklıkta bulunan Auschwitz-Birkenau ziyaretimizde yaklaşık 4 saat bize rehberlik yapan Polonyalı rehber çok ilginç bir kişiydi.
Hep aynı ses tonu, yanaklarını şişire şişire konuşması, 24 telli çok büyük şemsiyesi ve birazda pejmurde sayılacak kıyafeti ile dikkatimi çekti.
Rehber denince aklıma her zaman şık Mehmet Gülümser ve Yaşar Gökçen hocam aklıma gelir.
Dostum Yaşar Gökçen'de iyi giyinir ancak her zaman değil.
Mehmet hocam yazları Dikili'de yaşıyor.
Büyük bir ihtimalle plaja bile mayosun üstüne bayrak kırmızısı ve çimen rengi Lacoste T-shirt ve fularını takıyordur
Yaşar hocam çoğu zaman espri yapar "Aman ne olacak bizim giyinmemiz, edep yerlerimizi örtsek yeter" diye.
Polonyalı rehberimiz tam 4 saat hiç durmadan konuştu. Zaten bilhassa Auschwitz I kamp ziyareti çok hızlı ve zamanlı yapılmak zorunda.
Önümüzde giden başka arkamızda ilerleyen başka gruplar var.
Gerçekten hiç çakışmadan, problem yaşamadan turu bitirdik.
Telsiz kulaklık ile yapılan bu turda rehbere hiç soru sorma şansınız yok.
O sürekli konuşarak öğrenmek istediklerinizi, muhtemel sorularınızı cevaplıyor zaten.
2. Bölüm Birkenau'da durum farklı orada turun tamamı açık havada ve kulaklık olamadan olduğu için fırsat bulan soru sorabiliyor.
6-7 dilde yapılan rehberlik hizmeti Türkçe için yok.
Eğer resmi rehberin yanında bir Türk rehber çeviri yapmazsa sadece görürsünüz.
Aslında bu ziyareti anında çeviri ile bire bir yapma şansıda yok kimsenin.
Maalesef bizim Türkçe dışında başka bir dil ile yapılan rehberliği anlayacak kadar bilgimiz yok.
Fakat konu ile ilgili çok sayıda makale, kitap okuduk, video izledik bugüne kadar birikimimiz var gördüklerimiz ile bunları anlamlandırabildik.
Auschwitz-birkenau'da kalıcı rehberlik yapan resmi rehberlerin ekonomik durumlarının kötü olduğunu düşünmüyorum.
Sanıyorum rehberimizin giyim tercihi böyle.
Bir ara montunu çıkardı uzun kollu gömleğinin her iki kolu dirseklerine kadar lime lime olmuş ve delikti.
O da zaten çekindi hemen gömleğinin kollarını kıvırdı dirseğine kadar.
KRAKOW >>>>>> GDANSK TREN YOLCULUĞU, HOŞÇAKAL KRAKOW
Bugün 4 Eylül pazartesi.
31Ağustos perşembe günü geldiğimiz güzel Krakow'dan bu sabah Polonya'nın en kuzeyine Gdansk'a gitmek için ayrılıyoruz.
Yolculuğumuz 09.23 de hareket edecek PKP İNTERCİTY trenle olacak.
Tarifeye göre tren 661km mesafeyi saat 16.54'de tamamlayacak.
IC tren hızlı tren sınıfında, daha hızlı olanları da var.
Ancak bilet ücreti uçak ücretinden pahalı.
Uçak yerine treni tercih ettim.
Çünkü güneyden kuzeye Polonya manzaraları izlemek, trende yerel insanlarla birlikte olmak için.
Bu trenin biletini yolculuktan epey önce, 6 Ağustos günü internet üzerinden satın aldım.
1. Sınıf pulman koltuk 2 kişi için indirimli 165 Zloty, yani 1070TL.
Trende ücretsiz Wifi ve bar, cafe var.
Krakow Glowny 5 perondan hepinize Allahaısmarladık.