2023 yılında ziyarete açılan Bornova Mattheys Köşkünü ziyaret etmek 2024 yılının başında ancak mümkün oldu.
İtiraf etmeliyim Bornova benim İzmir’de en az bildiğim, en az zaman geçirdiğim bir semt.
Benim çocukluğumda bunların çok azı Karşıyaka’da kalmıştı. Şimdi yerlerinde yeller esiyor.
Bornova bu yıkımdan, yok olmaktan az da kalsa kurtarmış bazı yerleri.
Arkas Holding’i hem tarihi mimarileri, şahane yapıları sahip çıkıp, koruyup, müze ve sanat galerisi olarak vatandaşların ziyaretine açmasından hem de çok nitelikli ve örnek işletmecilik sunmasından dolayı kutluyorum.
Mattheys Köşkünde görev yapan her çalışanın giyimi, konuşması ve ziyaretçiler ile olan iletişimi mükemmel.
Çok bakımlı, yemyeşil bir bahçe, süs havuzu, gölgeliği, heykeller, bahçesinde oturma yeri olan cafesi (Jocelyne Patisserie), bankları ile mükemmel.
Köşk içinde Batı ve Orta Anadolu’da, 16. ve 19.yüzyıllar arasında üretilmiş Anadolu Halıları koleksiyonu var.
Köşk içinde 2. Katta bulunan odada sürekli açık olan Anadolu Halıları konulu bir sinevizyon gösterisi var tavsiye ederim mutlaka izleyin.
Sergilenen halıların içinde epey Bergama halısının olmasından da ayrıca mutluluk duydum.
Mattheys Köşkünü ziyaret ettikten sonra bahçe kapısından çıkınca sağdaki sokağın içerinde, sağda tarihi binada Arkas Deniz Tarihi Merkezi var.
Hazır buraya kadar gelmişken zaman ayırın ve ziyaret edin derim.
Bornova Mattheys Köşkü
0 – 6 Yaş, engelliler ve okul grupları ücretsiz
Yetişkin: 50 TL
65 Yaş üstü, eğitim görevlileri ve öğrenciler: 25 TL
10+ grup indirimi % 10.
Her Salı günü "Halk günü" ücretsiz.
Pazartesi hariç her gün, 10:00 – 18:00 saatleri arası ziyarete açık.
Adres: Erzene, Gençlik Cad. No:15, 35040 Bornova / İzmir
* M1 Metro ile Evka3 veya Ege Üniversitesi istasyonlarından birinde inerek 900m civarında yürüyerek ulaşabilirsiniz.
* Ege Üniversitesi Rektörlük Binası karşısında.
ARKAS HOLDİNG A.Ş
Gabriel J. B. Arcas tarafından İzmir'de, 1902 yılında kurulan Arkas, 1944 yılında Lucien Gabriel Arcas'ın öncülüğünde uluslararası taşımacılık alanında faaliyet göstermeye başlamış.
Türkiye’de lojistik, liman, akaryakıt, turizm, otomotiv, havayolu, sigorta, gıda, bilgi teknolojisi, gözetim ve denetim hizmetleri ve iş makineleri ve operasyon alanlarında faaliyet gösterir.
Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arcas 1964 yılında Lucien Arkas Vapur Acenteliği'ni kurdu.
Lucien Arkas firması 1978 yılında Türkiye'den Avrupa'ya konteyner yüklemesini yapan ilk firma.
Arkas İzmir’de sanat, kültür ve spor konularında müthiş çalışmalar yapan bir kurum.
Arkas Holding, 1906 yılında inşa edilen ve bugün Fransa Fahri Konsolosluğu olarak hizmet veren tarihi Fransa Konsolosluğu binasının denize bakan bölümünü Fransız Hükümeti tarafından 20 yıllığına, kültür ve sanat amaçlı kullanım için devir aldı.
Restorasyon çalışmalarının ardından bina Arkas Sanat Merkezi adıyla 2011 yılı Kasım ayında hizmete açıldı.
Arkas Holding bunun dışında İzmir’de 3 farklı sanat mekanı kazandırmış. 2012’de Arkas Deniz Tarihi Merkezi, 2020’de Arkas Sanat Urla ve 2023’de Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü İzmir’de ziyarete açılmış.
ARKAS SANAT / BORNOVA MATTHEYS KÖŞKÜ
John Maltass adlı bir İngiliz tarafından inşa edildiği (1780 ?) biliniyor.
Mattheys Köşkü uzun yıllar Wood-Paterson evi olarak adlandırılmış. John Maltass 1780 yılında Patersonlar’dan satın aldığı ve yazlık olarak yeniden inşa ettirdiği evi, 1840 yılında kızı Eugenie Wood’a miras olarak bırakmıştı.
Eugenie Wood, İzmir’deki İngiliz hastanesine başhekim olarak gönderilen Dr. Charles Wood ile evlenmişti.
Çiftin yedi çocuğu oldu ve Charles Wood evini büyük kızı Lucy De Cramer’e bıraktı.
Çiftin yedi çocuğundan sadece Hortense Wood evlenmedi ve 1924’de ölene kadar yeğeni Fernand de Cramer ile birlikte baba evinde yaşamaya devam etti.
Yaşadığı dönemde Bornova’nın bilinen isimlerinden olan Hortense Wood çok yönlü entelektüel biriydi.
Ressam, şair ve besteci olmasının yanı sıra Osmanlı döneminin ilk feministlerindendi.
Ünlü besteci Franz Liszt’ten piyano dersleri almıştı. Franz Liszt, köşkün Kahire odası adı verilen bölümünde halen duran piyanoyu çalmıştı. Fotoğraf çekmeyi ise çok severdi.
Dönemin gözde köşklerinden olan Mattheys Köşkü’nün ağırladığı ünlülerin fotoğraflarını çekerdi.
Gazete kupürleri biriktiren, siyaseti yakından takip eden biriydi Hortense Wood.
Mattheys Köşkü onun sayesinde Kurtuluş Savaşı döneminde “Bornova’da ünlü bir ev” haline gelmişti. Mustafa Kemal hayranıydı ve henüz savaş devam ederken ona başarılarını kutlayan mektuplar yazmıştı.
Mustafa Kemal ile nihayet yüz yüze tanıştığında 78 yaşındaydı.
Mustafa Kemal Wood’dan “Dünyada kadın hakları” konusunda araştırma yapıp kendisine iletmesini istemiş.
Başkomutan olarak İzmir’e geldiğinde ailenin Ernest adındaki oğlunun odasında kalmış, evde birçok önemli toplantı yapmış ve Hortense Wood’un yeğeni Fernand De Cramer ile satranç oynamıştı.
1 Haziran 1922 tarihinde yazmaya başladığı günlüğü, Yunan ordusunun çekilmesi ve Türk ordusunun İzmir’e girişi hakkında doğrudan gözlemler barındırıyordu.
Bayan Wood 16 Eylül 1922 tarihini attığı günlüğünün bir sayfasına şu satırları düşmüştü:
“Mustafa Kemal evime geldi. Yanında İsmet Paşa ve diğer generallerle meşhur Türk kadını Halide Edip vardı.
Mustafa Kemal Paşa onların arasında bir başka idi. O’nu tanımaktan ve karşı karşıya gelip konuşmaktan duyduğum sevinç sonsuzdu.
Oturup 15 dakika kadar sohbet ettik. Mustafa Kemal sonra benden izin istedi. Ardından da Fevzi, İsmet, Asım Paşa’larla Halide Edip üst kata çıktılar.
Evet, şu anda İmparatorluğun kaderi evimin üst kısmında yatak odamın önündeki piyanonun yanında, kadife koltuklarda tartışılıyor.”
Bornova Gençlik Caddesi’ndeki Mattheys Köşkü o yıllarda hoş hatları ve bahar aylarında açan mor salkımlı leylak çiçekleriyle sarıp sarmalanan kemerli giriş kapısıyla en dikkat çekici köşklerden biriydi.
Evlerin birçoğunun bahçe kapısının önünde “pesulaki” adı verilen taş banklar bulunuyordu. Mattheys Köşkü’nün önünde, kapının iki yanında karşılıklı iki pesulaki vardı.
Mattheys Köşkü’nün görkemli zamanlarında, Bornova’nın eski sakinlerinin evlerinin önünde bulunan bu taş banklarda komşular ağırlanırdı.
Yaz akşamlarında pesulakide oturulur, kapıdan gelip geçenlerin de davet edilmesiyle misafir sayısı artar, sohbetler uzardı.
İzmir’in sosyo kültürel zenginliğine büyük katkıda bulunan Levanten ailelerin köşkleri, zaman içinde çeşitli nedenlerle eski ihtişamlı görünümlerini kaybetti, yerlerini apartmanlara bıraktı.
İçlerinden çok azı günümüze kadar gelebildi. Mattheys Köşkü de bunlardan biriydi.
Arkas Ailesinin geçmişi hatırlatmak amacıyla 2018 yılında Lucy de Cramer’den sonra köşkün sahipleri olan Renee Steinbüchel ve Sonia Whitall’un çocuklarından satın almasıyla birlikte arşivlerde yapılan titiz araştırmalar sonucu aslına sadık kalınarak restorasyon çalışmaları başladı.
Restorasyon çalışmaları sırasındaki bulgular, binanın mimari yapısı için önemli ipuçları veriyordu. İlk başta kare basit bir yapı olan Mattheys Köşkü’nün altı ayrı dönemde, altı ayrı ailenin yaptırdığı eklentilerle bugünkü görünümüne kavuştuğu düşünülüyor.
Bu eklentiler 2000’li yıllara kadar sürmüş, Mattheys Köşkü başından beri “yaşayan yaşatan bir yapı” olmuştu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder